Sindroma e Pinokut njihet ndryshe edhe si çrregullimi ku një person gënjen dhe vazhdon gjatë gjithë dramën  përpara se  të rrëfejë të vërtetën, zakonisht për të dalë nga situatat që i krijon vetë.

Duke mohuar, fshehur ose riformuluar me vetëdije ide dhe emocione kontradiktore, pacienti i shpëton eksplorimit dhe ndërgjegjësimit që rezulton në fakte të pakëndshme dhe realitete të dhimbshme.

Ndjenjat që lidhen më shpesh me gënjeshtrat “mbrojtëse” janë faji dhe ankthi. Përshkruhen tre pozicione teorike (psikoanalitike, e përqendruar te personi dhe e sjelljes) se pse njerëzit gënjejnë. Psikologët zakonisht tregohen  më empatik me pacientët dhe kuptojnë se gënjeshtra shpesh thuhet për të kamufluar një dhimbje të kaluar.

Fillimisht të kuptojmë dallimin midis gënjeshtarit kompulsiv dhe gënjeshtarit patologjik, shkruan Living.

Një gënjeshtar patologjik përkufizohet gjerësisht si një person që thotë gënjeshtra kompulsive dhe të përpunuara. Gënjeshtrat mund të ndryshojnë në aspektin e funksionit, ndërsa disa mund të thuhen me qëllim që ta portretizojnë personin nsi një person pozitiv apo simpatik, të tjerat mund të mos kenë qëllim të qartë. Disa karakteristika të zakonshme të gënjeshtarëve patologjike përfshijnë:

-Thonë gënjeshtra pa asnjë përfitim apo arsye. Ky është një tipar i zakonshëm i gënjeshtarëve patologjikë dhe një shenjë e qartë se gënjeshtra është bërë refleksive dhe e zakonshme.

-Thonë gënjeshtra që janë të komplikuara, dramatike dhe të detajuara – megjithëse historitë mund të duken të largëta, mënyra bindëse që thuhen në një gënjeshtër patologjike mund t’i bëjë ato të duken të besueshme.

-Gënjeshtarët patologjikë besojnë gënjeshtrat e tyre – disa ekspertë besojnë se për shkak se njerëzit që gënjejnë patologjikisht e bëjnë këtë me lehtësi dhe frekuencë të madhe, ata mund të mos kujtojnë gjithmonë atë që është e vërtetë dhe çfarë kanë sajuar.

-Gënjeshtrat mund ta bëjnë personin që i thotë të duket si një hero, ose një viktimë – gënjeshtarët patologjikë ndonjëherë thonë gënjeshtra për të fituar simpati ose admirim. Nëse vëreni se dikush shpesh gënjen për shëndetin, pasurinë ose statusin e karrierës, kjo mund të jetë një shenjë e gënjeshtrës patologjike.

Çfarë e bën një gënjeshtër patologjike të ndryshme nga gënjeshtrat e tjera?

Ekziston një ndryshim domethënës midis gënjeshtrave patologjike dhe gënjeshtrave të bardha. Një gënjeshtër e bardhë, ose një gënjeshtër e thënë për të shmangur lëndimin ose ndjenjat e këqija te një person tjetër, është një nënprodukt i zakonshëm i shumë ndërveprimeve shoqërore. Ju mund t’i thoni me të vërtetë mikut tuaj, për shembull, se mendoni se prerja e tij e re e flokëve e bën atë të duket dhjetë vjet më i vjetër, por ngaqë nuk doni ta bëni atë të ndihet keq, i thoni se duket e mrekullueshme. Gënjeshtrat e bardha thuhen pa ndonjë qëllim të keq dhe përgjithësisht konsiderohen të padëmshme.

Në mënyrë të ngjashme, një gënjeshtër e thënë herë pas here për të shmangur konfliktin ose fajësimin, është problematike, por jo domosdoshmërisht një shenjë se dikush është i sëmurë mendor.

Gënjeshtrat patologjike janë të vazhdueshme, kompulsive, komplekse dhe mund të ndodhin pa ndonjë arsye të dukshme. Kjo mund të përfshijë krijimin e një historie personale krejtësisht të rreme, krijimin e një marrëdhënieje imagjinare me një personazh të famshëm ose pretendimin se vuan nga një sëmundje e rëndë. Kur pyetet më tej, një gënjeshtar kompulsiv mund të japë përgjigje të shpejta dhe të detajuara dhe i përgjigjet pyetjes vetëm në mënyrë të paqartë. Pavarësisht nga skepticizmi ose zhgënjimi që përjetojnë të tjerët me mungesën e vërtetësisë, gënjeshtarët patologjikë shpesh shfaqin pak ose aspak shqetësim ose faj pasi janë zbuluar.