Megjithatë, NATO nuk po heq dorë nga politika e saj e “dyerve të hapura”, që do të thotë se çdo vend që plotëson kriteret mund të bëhet anëtar i ri.

Shtetet e Bashkuara dhe NATO kanë hedhur poshtë kërkesat ruse të sigurisë në një përgjigje me shkrim dërguar Kremlinit javën e kaluar nga ambasadori amerikan në Rusi.

Ndërsa konflikti aktual midis Rusisë dhe Perëndimit buron nga akuza të ndryshme nga të dyja palët, argumenti për tradhti nga Perëndimi është theksuar në retorikën e Moskës për dekada të tëra.

Në vitin 2007, Putin fajësoi NATO-n

Në një fjalim në Konferencën e Sigurisë së Mynihut në vitin 2007, Vladimir Putin akuzoi fuqitë perëndimore për shkeljen e një premtimi të bërë në fillim të viteve 1990 duke zgjeruar NATO-n në shtetet baltike tre vjet më parë.

“Çfarë ndodhi me garancitë e partnerëve tanë perëndimorë pas shpërbërjes së Traktatit të Varshavës?”, pyeti presidenti rus në atë kohë.

Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, NATO nuk pushoi së pranuari anëtarë të rinj. Në vitin 1990 kishte 17 anëtarë, ndërsa sot ka 30, disa prej të cilëve dikur ishin pjesë e Paktit të Varshavës të udhëhequr nga BRSS.

Origjina e tezës së tradhtisë

Për të kuptuar pse Moska po flet për tradhti, ia vlen të kujtojmë marrëveshjen midis Sekretarit të Shtetit të SHBA-së, James A. Baker dhe ish-udhëheqësi sovjetik Mikhail Gorbachev gjatë takimit të tyre më 9 shkurt 1990.

Duke diskutuar për statusin e Gjermanisë së bashkuar, të dy ranë dakord që NATO të mos zgjerohet në territorin e Gjermanisë Lindore dhe të njëjtin premtim e përsëriti Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s më 17 maj të po këtij viti në Bruksel.

Rusia dhe Perëndimi arritën të arrinin një marrëveshje në shtator të vitit 1990 që i lejoi NATO-s të vendoste trupat e saj pas Perdes së Hekurt.

Megjithatë, kjo marrëveshje zbatohej vetëm për një Gjermani të bashkuar. Zgjerimi i mëtejshëm në lindje të kontinentit dukej atëherë i paimagjinueshëm.

“BRSS ekzistonte ende dhe vendet e Europës Lindore ishin ende të përfshira në strukturat sovjetike si Traktati i Varshavës, i cili u shpërbë zyrtarisht në korrik 1991”, tha Ameli Zima, një shkencëtare politike në Qendrën për Kërkimin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare.

“Nuk mund të flasim për tradhti sepse ende nuk kanë ndodhur një sërë ngjarjesh që do të ndryshojnë ekuilibrin e fuqisë në Evropë”, shtoi ai.

Me pak fjalë, kur aleatët perëndimorë ofruan “garancitë” për të cilat po fliste Putini, askush nuk mund të parashikonte rënien e BRSS dhe ndryshimet historike që do të pasonin.

“Përveç kësaj, është një premtim gojor që nuk është shkruar në marrëveshje,” kujton Oliver Kempf, një studiues në Fondacionin për Studime Strategjike.

“Pika e kthesës në politikën e zgjerimit të NATO-s erdhi shumë më vonë, në vitin 1995, me kërkesë të vendeve të Evropës Lindore.

Në të njëjtin vit, NATO lëshoi ​​një studim për zgjerimin përpara se të niste bisedimet e anëtarësimit me Hungarinë, Poloninë dhe Republikën Çeke, dy vjet më vonë.

Vendet iu bashkuan Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut në 1999. Përfshirja e tre anëtarëve të rinj ka ndezur polemika në paktin e NATO-s, në kundërshtim me mitin e Rusisë për tradhtinë ndaj Perëndimit.

“Edhe në administratën amerikane ka pasur mendime se NATO nuk duhet të zgjerohet sepse mund të bëhet një barrë e madhe financiare dhe në të njëjtën kohë do të humbasë efikasitetin”, tha Zima.

Rëndësia strategjike e Ukrainës

Çështja e zgjerimit të NATO-s ka ngritur tensione prej vitesh midis Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj nga njëra anë dhe Rusisë nga ana tjetër.

Pasi Gjeorgjia shprehu ambiciet e saj për NATO-n dhe Bashkimin Evropian në gusht 2008, Moska menjëherë mbështeti separatistët pro-rusë në republikat e vetëshpallura autonome të Osetisë së Jugut dhe Abkhazisë.

Rusët ndoqën instalimin e mburojës raketore në Rumani gjashtë vjet më parë me shumë kujdes. NATO ka një bazë të ngjashme në Poloni. Të dy vendet janë tani anëtarë të Aleancës së Atlantikut të Veriut.

Qeveritë perëndimore thonë se Rusia nuk ka arsye për t’u shqetësuar dhe kanë theksuar në mënyrë të përsëritur karakterin mbrojtës të NATO-s.

“Është e vështirë për rusët të pranojnë zgjerimin e NATO-s, por ata harrojnë se në vitin 1997 ata nënshkruan një dokument që angazhonte të dy palët për ruajtjen e paqes dhe sigurisë në zonën euroatlantike dhe për të garantuar integritetin territorial të të gjithë anëtarëve të Euro- Këshilli i Partneritetit Atlantik”, tha Winter.

Një çerek shekulli më vonë, hyrja e mundshme e Ukrainës në NATO është një “vijë e kuqe” për Rusinë që nuk duhet të kalohet, siç dëshmohet nga retorika që përdor Moska në kontekstin e krizës në Ukrainë.

Ish “hambari i Bashkimit Sovjetik” aktualisht ka statusin e “vendit partner” me NATO-n. Por Kievi ka një rrugë të gjatë për të bërë përpara se të përmbushë kriteret për anëtarësim të plotë.

“Një nga rregullat kryesore të NATO-s është që shtetet anëtare duhet të zgjidhin të gjitha çështjet kufitare në mënyrë që aleatët të mos kenë nevojë të përballen me një krizë të re. “Derisa të zgjidhet mosmarrëveshja e Krimesë me Rusinë, Ukraina nuk ka gjasa të anëtarësohet në NATO”, tha Kempf.